Polacy i Żydzi – świadectwa, prawda, pamięć o przeszłości

Śmierć Ireny Sendlerowej, która w czasie II Wojny Światowej uratowała około dwa i pół tysiąca żydowskich dzieci zbiegła się w miniony poniedziałek z informacją o nowym pomyśle Daniela Olbrychskiego na film o „Polakach mordujących Żydów”. Z jednej strony –przemilczany przez dziesiątki lat przykład bohaterstwa Polki, która z narażeniem własnego życia uratowała znacznie więcej ludzkich istnień niż osławiony niemiecki przemysłowiec Oskar Schindler, z drugiej – niesamowicie nagłośniona, zmilotologizowana, antypolska opowieść. Dwa przeciwstawne obrazy w walce o świadomość i prawdę historyczną.

Dlaczego przez lata, praktycznie do samej śmierci Irena Sendlerowa pozostała osobą nieznaną? - Przemilczana całkowicie przez władze PRL-u, nieznana przez znaczną część Polaków, niechętnie widziana też przez niektóre, liczące się środowiska żydowskie.

Dziś dopiero, przy okazji śmierci, mówi się więcej o Irenie Sendlerowej i tym czego dokonała. Czy nie są to jednak tylko ulotne słowa? Czy nie zostanie znowu zapomniana? Może jej dokonania i życiorys zainspiruje kogoś do nakręcenia głośnego filmu, do napisania dobrej książki?- Może kiedyś, ale chyba nieprędko, skoro nasi artyści zamiast ekranizowania postaw pozytywnych wolą ślepo czerpać ze skandalizujących, zmitologizowanych i antypolskich powiastek. Taką drogę wybrał ostatnio Daniel Olbrychski, który dla przypomnienia swojej osoby zapowiedział nakręcenie filmu o zbrodni w Jedwabnem. Sukces filmu gwarantowany – niezależnie od jego poziomu. Będzie nagłośnienie, będą protesty… Szkoda, że zabraknie tam znów prawdy i przyszłościowego myślenia. O wizerunku Polski i o polsko-żydowskich relacjach…

Na temat postrzegania Polaków przez Żydów w kontekście tragedii II Wojny Światowej, na temat Ireny Sendlerowej polecam dobry wywiad z dzisiejszej „Rzeczpospolitej”, w którym Piotr Zychowicz rozmawia z Israelem Gutmanem - żydowskim historykiem z instytutu Yad Vashem. („Polacy mogą być dumni z Sendlerowej”, całość na: http://tiny.pl/n48c).

- Ja też na początku brałem te negatywne stereotypy dotyczące Polaków za pewnik. Kolaboranci, szmalcownicy, sąsiedzi, którzy nie przyszli z pomocą. Tak pisały o tym niegdyś wszystkie pisma, tak pisano w książkach. Ale gdy w Yad Vashem wydawaliśmy encyklopedię Sprawiedliwych – byłem jej redaktorem – musiałem przekopać się przez tony relacji ocalonych Żydów. Niełatwo zmieniam zdanie, ale te świadectwa zmieniły je diametralnie. – mówi Israel Gutman.

Świadectwa… Świadectwa zmieniają myślenie o przeszłości. Odkrywają prawdę i zbliżają do siebie narody. Uczą spokojnego myślenia o tym co było... Jakie świadectwo chce przedstawić Daniel Olbrychski? Na jakiej podstawie? Kogo i do czego chce przekonać? Jaki efekt, poza zyskiem i nagłośnieniem własnej osoby chce osiągnąć?

Śmierć p. Sendlerowej zbiegła się również z 65 rocznicą samobójczej śmierci Szmula Zygelbojma, ps. Artur, działacza Bundu, uczestnika Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji, który popełnił w Londynie samobójstwo, protestując przeciwko obojętności świata wobec dokonującego się Holocaustu. Więcej na ten temat: http://tiny.pl/n48d